Nihilisme

“Wat betekent nihilisme?” schreef Friedrich Nietzsche.” – Dat de hoogste waarden aan waarde inboeten. 

Er is geen doel.… Er is geen waarheid, geen “ding-van-zichzelf.” Er is geen antwoord op de vraag: “waarom?”

In 1962 ondernam de jonge Eugene Rose het schrijven van een monumentale kroniek over de ontkenning van Waarheid in het moderne tijdperk. Van de honderden pagina’s aan materiaal die hij voor dit werk verzamelde, is enkel dit essay, over het nihilisme, in zijn volledigheid aan ons nagelaten. Hierin onthult Eugene aan ons de kern van al het moderne denken en leven–de overtuiging dat alle waarheid relatief is—en laat hij ons zien hoe deze overtuiging in onze tijd in de praktijk is gebracht. Nu, bijna een halve eeuw nadat hij dit werk op papier zette, zijn Eugenes woorden belangrijker dan ooit tevoren. Hij zet duidelijk uiteen waarom hedendaagse ideeën, waarden en opvattingen–de ’tijdgeest’–zich in hoog tempo in de richting van morele anarchie begeven, terwijl de filosofie van het nihilisme dieper tot de vezels van onze maatschappij doordringt. Nietzsche had het bij het rechte eind toen hij voorspelde dat de twintigste eeuw ‘de triomf van het nihilisme’ zou inluiden.

Enkele jaren na het schrijven van dit essay werd Eugene een monnik in de bergen van Noord-Californië, waar hij de naam Vader Serafim droeg. Hoewel hij zijn gehele leven in Amerika heeft gewoond, is hij, na zijn overlijden, een van de populairste spiritueel-filosofische schrijvers in Oost-Europa geworden.

‘Ik herinner mij dat toen ik een aantal jaren geleden Nihilisme voor het eerst las, zonder ook maar iets te weten van Vader Serafim, ik het een fascinerend maar extreem boek vond. Wild zelfs. Voor lange tijd geloofde ik dat het modernistische rationalisme enkel gerepareerd hoefde te worden, dat het met enkele aanpassingen weer op het rechte pad geleid kon worden. Aanvullende lectuur en recente ervaringen echter hebben mij doen realiseren dat de situatie vele malen erger is, en dat wat mij eerst wild leek in werkelijkheid niets meer is dan nuchter gezond verstand.’

 —Philip E. Johnson, hoogleraar recht, emeritus, Universiteit van Californië te Berkeley en auteur van Darwin on Trial en The Wedge of Truth