Het Mysterie van de Orthodoxe Kerk

Het Mysterie van de Orthodoxe Kerk, een boek van en over Bisschop Dionissios (Loukine). Hij werd in 1936 vanuit Frankrijk als jonge hiëromonnik (priestermonnik) naar Den Haag gestuurd om te dienen in de parochie van de Heilige Maria Magdalena. Hij was van Russische komaf, maar leerde vrij snel Nederlands, zodat hij delen van de diensten in het Nederlands kon celebreren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hield hij lezingen voor oecumenische groepen. Een zes-tal van deze lezingen werd voor het eerst gepubliceerd in 1947 met de titel Russische Orthodoxie, door Archimandriet Dionissios en werd 20 jaar later – in 1967 – herdrukt met dezelfde titel, maar nu door Bisschop Dionissios. In 1966 was hij gewijd tot bisschop van Rotterdam en was daarmee de eerste orthodoxe bisschop in Nederland. Hij is van grote betekenis geweest voor de bekendheid van de Orthodoxie in ons land en daardoor zijn er niet weinigen orthodox geworden, en zelfs monnik, priester of bisschop!

Aan de oorspronkelijke hoofdstukken zijn er twee toegevoegd met de volgende lezingen: De Diensten van de Grote Vasten en Het Jezusgebed. Daarna volgt een uitgebreide biografie van Bisschop Dionissios en tenslotte persoonlijk jeugdherinneringen, van iemand die als kind door hem is gedoopt en hem veel heeft meegemaakt. Omdat het boek ten opzichte van de eerste uitgave nogal is uitgebreid, hebben we gemeend dat het gerechtvaardigd zou zijn de titel wijzigen.

Het boek geeft een diep inzicht in wat de Orthodoxe Kerk is en in de orthodoxe spiritualiteit. De auteur vertelt over het wezen van de orthodoxe kerkdienst, de Mysteriën, de kerkelijke feesten, de betekenis van de Moeder Gods en de heiligen, en de verering van de ikonen. Hij behandelt de verschillende aspecten van de kerk, maar benadrukt dat men het ware mystieke leven van de kerk niet kan bestuderen, men moet het mysterie beleven.

Hier enkele korte citaten, die ook op de achterzijde van het boek vermeld zijn:

De kerk is geen theater; men komt daar niet om te kijken maar om te aanschouwen, om tot zichzelf in te keren en in de geest samen met de kerk te bidden. Daarom kent ook de orthodoxe kerkdienst het individuele gebed niet. Integendeel, de kerkdienst is volstrekt gemeenschappelijk. Alles wordt gelezen en gezongen op een bijzondere kerkelijke manier, als een waterstroom die door de ziel vloeit. Wie in de kerk komt, moet zijn bewuste gedachteleven uitschakelen en zich aan die stroom overgeven: die stroom zal zijn ziel opnemen en meevoeren naar een andere oever die niet van deze wereld is.

Het eeuwige, ongeschapen licht, het licht dat eens in een stille nacht op de berg Thabor lichtte, brandt in het mysterieuze leven van de Kerk; dit licht moet het hart van de mensen en de wereld verlichten. Daarin ligt de ware bestemming van de Kerk: in de verlichting en vergoddelijking van de schepping.

Voor de Orthodoxe Kerk is het Paasfeest het feest der grote, hemelse vreugde. Deze vreugde is geen extase van zinnen, geen gevoelsaandoening, geen spel van gespannen of opgeschroefde zenuwen. Het is een mystiek beleven van de toekomende heerlijkheid, het is een ogenblik waarop voor de gelovigen, in het mysterie van de kerkdienst, de glorie van de algemene opstanding zich openbaart, als Christus alles in allen zal zijn.